Tut'mond'a Bibliotek'o je la memor'o de L. Tolstoj. Kie Est'as Am'o, Tie Est'as DIORAKONTO De L. Tolstoj. Traduk'is el rus'a lingv'o : N. Kabanov. El'don'o N92 1037 De La Firm'o "POSREDNIK" (Per'ant'o). Moskvo. 1912. Por Kio Est'as El'don'at'a „Tut'mond'a Bibliotek'o Je La Memor'o De L. Tolstoj“.
„Unu anim'o en ĉiu'j“—ver'dir'as L. Tolstoj. Tial ĉef'a task'o de hom'a viv'o est'as ĉiam pli grand'a frat'a unu'iĝ'o de hom'o'j, de gent'o'j kaj de popol'o'j kaj, plu'e, unu'iĝ'o de ĉio viv'ant'a sur la ter'o.
Ni'a el'don'a firm'o „Posrednik“ (Per'ant'o), kiu est'as fond'it'a de El. Tolstoj en 1885 jar'o, kaj kiu nun est'as esperanti'a entrepren'o, star'ig'is kiel si'a'n task'o'n el'don'ad'o'n de libr'o'j, dis'vast'ig'ant'a'j ide'o'j'n de la frat'a unu'iĝ'o de hom'o'j kaj de ĉio viv'ant'a en mond'o, Pro tio, ke la inter'naci'a lingv'o Esperant'o est'as kre'it'a nom'e por tia cel'o de la unu'iĝ'o de hom'o'j de ĉiu'j gent'o'j kaj popol'o'j, ni'a el'don'a firm'o nun komenc'as el'don'ad'o'n de libr'o'j en lingv'o Esperant'o.
Plej alt'a, plej ĝoj'ig'a unu'iĝ'o de hom'o'j est'as unu'iĝ'o en komun'a'j sent'o'j de frat'ec'o, de am'o, de hero'a kaj modest'a ĉiu'tag'a si'n'don'em'o, de kompat'em'o rilat'e al ĉiu'j viv'a'j est'aĵ'o'j, de frat'a kun'help'ad'o kaj kun'labor'ad'o de hom'o'j por komun'a bon'o. Pro tio libr'o'j de esperant'a fak'o de ni'a el'don'a firm'o est'os cel'ant'a'j ĉef'e dis'vast'ig'ad'o'n de tiu'j ĉi sent'o'j, de tiu'j ĉi ide'o'j.
Seri'o de ni'a'j esperant'a'j el'don'aĵ'o'j est'as nom'at'a „Tut'mond'a Bibliotek'o“ kaj est'as dediĉ'it'a al la memor'o de ni'a amik'o Lev Nikolaeviĉ Tolstoj, grand'a predik'ant'o de Ja unu'iĝ'o de ĉiu'j viv'o'j en mond'o.
Komenc'ant'e tiu'n ĉi afer'o'n, ni fort'e esper'as sub'ten'ad'o'n de ĉiu'j, kun'sent'ant'a'j al la afer'o. Tiu ĉi sub'ten'ad'o pov'as esprim'iĝ'i en komunik'ad'o'j al ni de verk'o'j kaj de artikol'o'j, pres'it'a'j en i'a'j ajn lingv'o'j kaj plej konform'ant'a'j al la fundament'a'j ide'o'j de „Tut'mond'a Bibliotek'o“, kaj en help'ad'o de kiel ebl'e plej vast'a dis'vast'ig'ad'o de libr'et'o'j de „Tut'mond'a Bibliotek'o“ en ĉiu'j land'o'j, kie est'as uz'at'a la lingv'o Esperant'o.
Amik'o'j en ĉiu'j land'o'j! akcept'u salut'o'n de ni'a frat'a am'o. Ni labor'u amik'e kun'e por komun'a sankt'a al ni cel'o.
Ĉef'a redaktor'o-el'don'ant'o de firm'o „Posrednik“ I. Gorbunov-Posadov. Moskvo, Arbat, 36. Tut'mond'a Bibliotek'o je la memor'o de L. Tolstoj. N° 7. Kie Est'as Am'o, Tie Est'as Di'o. Rakont'o De L. Tolstoj. Traduk'is el rus'a lingv'o N. Kabanov. El'don'o De La Firm'o. „POSREDNIK“ (Per'ant'o). Ne 1037. Moskvo, 1912. Tiu ĉi esperant'a seri'o est'as redakt'at'a de d-ro N. Kabanov.
En unu urb'o loĝ'is bot'ist'o Mart'in'o Avdeiĉ. Li loĝ'is en sub'ter'a etaĝ'o, en ĉambr'et'o kun sol'a fenestr'o. La fenestr'o est'is en strat'a mur'o. Tra la fenestr'o est'is vid'at'e, kiel pas'is hom'o'j. Kvankam nur pied'o'j est'is vid'at'a'j, sed Mart'in'o Avdeiĉ ek'kon'ad'is hom'o'j'n laŭ bot'o'j. Mart'in'o Avdeiĉ loĝ'is de'long'e sur unu lok'o kaj hav'is grand'a'n kon'at'ul'ar'o'n. Mal'oft'a par'o da bot'o'j en ĉirkaŭ'aĵ'o ne est'is en li'a'j man'o'j unu aŭ du foj'o'j'n. Al i'a'j bot'o'j li far'is al'pland'o'j'n, al i'a'j — flik'o'j'n, i'a'n foj'o'n li eĉ re'nov'ig'is antaŭ'a'n part'o'n de bot'o'j. Kaj oft'e li vid'is tra fenestr'o si'a'n labor'o'n. Avdeiĉ hav'is mult'o'n da labor'o, ĉar li labor'ad'is solid'e, uz'ad'is bon'a'n material'o'n, pren'ad'is ne'kar'a'n prez'o'n por labor'o kaj plen'um'ad'is vort'o'n. Se li pov'as far'i ĝis difin'it'a lim'temp'o, li pren'as labor'o'n, se ne, li ne prov'as tromp'i, sci'ig'as antaŭ'e. Kaj ĉiu'j kon'is Avdeiĉ'on, kaj labor'o ne ĉes'ad'is ĉe li. Avdeiĉ ĉiam est'is bon'a hom'o, sed mal'jun'iĝ'int'e li komenc'is pli medit'i pri si'a anim'o, pli proksim'iĝ'i al Di'o. Antaŭ'e, kiam Mart'in'o viv'is ĉe majstr'o, li'a edz'in'o mort'is. Kaj post la edz'in'o rest'is sol'a knab'o, tri'jar'a. Infan'o'j ne viv'is ĉe ili.
Pli'aĝ'a'j ĉiu'j mort'is antaŭ'e. Komenc'e Mart'in'o vol'is for'don'i filĉjon al si'a frat'in'o vilaĝ'o'n, sed post'e li ek'kompat'is li'n, pens'is: „Mal'facil'e est'os al mi'a Kapitoĉjo kresk'i en fremd'a famili'o, rest'ig'u mi li'n ĉe mi“, Kaj Avdeiĉ for'las'is la majstr'o'n kaj ek'loĝ'is kun la filĉjo en apart'a loĝ'ej'o. Sed Di'o ne don'is al Avdeiĉ feliĉ'o'n rilat'e al infan'o'j. Apenaŭ la knab'o el'kresk'is, komenc'is help'i al la patr'o, —mal'san'o atak'is Kapitoĉjon, la knab'o mal'san'iĝ'is, febr'is unu semajn'o'n kaj mort'is. Mart'in'o en'ter'ig'is la fil'o'n kaj ek'mal'ĝoj'is. Tiel li ek'mal'ĝoj'is, ke li komenc'is plend'i kontraŭ Di'o. Tiel Mart'in'o ek'enu'is, ke ne unu foj'o'n li pet'is de Di'o mort'o'n kaj riproĉ'is Di'o'n pri tio, ke li ig'is mort'i ne li'n, mal'jun'ul'o'n, sed la am'at'a'n sol'a'n fil'o'n. Avdeiĉ eĉ ĉes'is vizit'i preĝ'ej'o'n. Kaj jen unu foj'o'n mal'jun'ul'o sam'vilaĝ'an'o preter'pas'ant'e ven'is al Avdeiĉ, — li pilgrim'is jam ok'a'n jar'o'n. Avdeiĉ inter'parol'is kun li kaj komenc'is plend'i al li pri si'a mal'feliĉ'o.
— Kaj neni'a dezir'o est'as, — li dir'as, — plu viv'i, Di'a hom'o! Se mi mort'us! Nur pri tio mi pet'as Di'o'n. Mi est'as nun sen'esper'a hom'o.
Kaj dir'is al li la mal'jun'ul'o: — Ne bon'e vi parol'as, Mart'in'o, ni ne dev'as juĝ'i pri di'a'j afer'o'j. Ne per ni'a saĝ'o, sed per di'a juĝ'o. Di'o al'juĝ'is al vi'a fil'o mort'i kaj al vi—viv'i. Sekv'e, tiel est'as pli bon'e. Kaj se vi mal'esper'as, ĝi est'as pro tio, ke vi dezir'as viv'i por vi'a ĝoj'o.
— Sed por ĉio neces'as viv'i? demand'is Mart'in'o.
Kaj la mal'jun'ul'o dir'is: — Por Di'o, Mart'in'o, neces'as viv'i. Li don'as viv'o'n al vi, sekv'e por li vi dev'as viv'i. Kiam vi komenc'os viv'i por li, tiam vi mal'ĝoj'os pri neni'o, kaj ĉio montr'iĝ'os al vi facil'a.
Mart'in'o iom silent'is kaj dir'as: — Sed kiel neces'as viv'i por Di'o?
Kaj dir'is la mal'jun'ul'o: — Kiel viv'i por Di'o, tio'n Krist'o montr'is al ni. Ĉu vi sci'as leg'i? aĉet'u Evangeli'o'n kaj leg'u: tie vi ek'sci'os, kiel neces'as viv'i por Di'o. Tie ĉio est'as montr'it'a.
Kaj fal'is ĉi tiu'j vort'o'j en la kor'o'n de Avdeiĉ. Kaj li ek'ir'is la sam'a'n tag'o'n, aĉet'is al si Evangeli'o'n kaj komenc'is leg'i.
Avdeiĉ intenc'is leg'i nur dum fest'o'j, sed kiam li komenc'is leg'i, tiel bon'e far'iĝ'is al li en la anim'o, ke li komenc'is leg'i ĉiu'tag'e. I'a'n foj'o'n li leg'as tiel long'e, ke eĉ tut'a petrol'o el'brul'as en lamp'o, kaj li ĉiam ne pov'as si'n de'turn'i de la libr'o. Kaj Avdeiĉ komenc'is tiel leg'i ĉiu'n vesper'o'n. Kaj ju pli li leg'is, des pli klar'e li kompren'is, kio'n Di'o vol'as de li kaj kiel neces'as viv'i por Di'o; kaj far'iĝ'is al li ĉiam pli facil'e en la kor'o. Antaŭ'e okaz'ad'is, li kuŝ'iĝ'as dorm'i, ĝem'et'as kaj ĉiam re'memor'as Kapitoĉjon, sed nun li nur parol'ad'as: „Glor'o al vi, glor'o al vi, Sinjor'o! Vi'a vol'o“. Kaj de tia temp'o tut'a viv'o de Avdeiĉ ŝanĝ'iĝ'is. Okaz'ad'is antaŭ'e, fest'a'n tag'o'n li vizit'is restoraci'o'n por trink'i te'o'n kaj ia'foj'e li ne rifuz'is trink'i brand'o'n. Okaz'ad'is, li trink'as kun kon'at'ul'o, kaj kvankam li ne est'as mal'sobr'a, sed tamen li el'ir'as el la restoraci'o mal'sobr'et'e gaj'a kaj parol'as mal'serioz'aĵ'o'n: jen li mal'delikat'e ek'kri'as al iu, jen li ĉikan'as pri iu. Nun ĉio tio ĉi for'iĝ'is mem de li. La viv'o far'iĝ'is kviet'a kaj ĝoj'a. Maten'e li sid'iĝ'as por labor'i, labor'as i'a'n temp'o'n, post'e li de'met'as de hok'et'o lamp'o'n, met'as sur la tabl'o'n, pren'as de bret'o la libr'o'n kaj sid'iĝ'as por leg'i. Kaj ju pli li leg'as, des pli li kompren'as, kaj ĉiam pli seren'e kaj pli gaj'e far'iĝ'as al li en la kor'o.
Okaz'is unu foj'o'n, Mart'in'o leg'is tre mal'fru'e vesper'e. Li leg'is Evangeli'o'n de Luk'o. Li leg'is ses'a'n ĉapitr'o'n, leg'is jen'o'n: „Se iu frap'is vi'n je unu vang'o, propon'u ali'a'n; se iu for'pren'as de vi supr'a'n vest'aĵ'o'n, ne mal'help'u for'pren'i ankaŭ ĉemiz'o'n. Don'u al ĉiu pet'ant'a de vi, ne postul'u re'e'n de ĉiu pren'int'a ĉe vi. Kaj kiel vi dezir'as, ke hom'o'j ag'u rilat'e al vi, tiel ankaŭ vi ag'u rilat'e al ili“' Li leg'is plu'e'n, kie Sinjor'o dir'as: „Pro kio vi vok'as mi'n: Sinjor'o! Sinjor'o! kaj ne far'as tio'n, kio'n mi dir'as? Kaj mi dir'os al vi, al kiu simil'a est'as ĉiu ven'ant'a al mi, aŭskult'ant'a mi'a'j'n vort'o'j'n kaj plen'um'ant'a ili'n: li est'as simil'a al hom'o, kiu konstru'as dom'o'n, kiu profund'e fos'is kaj star'ig'is fundament'o'n sur ŝton'a grund'o; pro tio kiam okaz'is super'akv'eg'o, kaj akv'o sur'prem'is ĉi-tiu'n dom'o'n, ĝi ne pov'is ŝancel'i dom'o'n, ĉar ĝi est'is konstru'it'a sur ŝton'a grund'o. Sed aŭskult'ant'a kaj ne plen'um'ant'a est'as simil'a al hom'o, kiu konstru'is dom'o'n sur ter'o sen fundament'o, kaj la dom'o, kiam akv'o sur'prem'is ĝi'n, tuj ruin'iĝ'is; kaj la ruin'iĝ'o de tiu ĉi dom'o est'is grand'a“.
Avdeiĉ leg'is ĉi tiu'j'n vort'o'j'n, kaj ĝoj'e far'iĝ'is al li en la anim'o. Li de'met'is okul'vitr'o'j'n, las'is la libr'o'n, si'n apog'is per kubut'o'j sur la tabl'o'n kaj en'pens'iĝ'is. Kajli komenc'is aplik'i si'a'n viv'o'n al tiu'j ĉi vort'o'j. Kaj li pens'as: „Nu kiel est'as mi'a dom'o, ĉu ĝi est'as sur ŝton'o aŭ sur sabl'o? Bon'e est'as, se ĝi est'as sur ŝton'o. Kaj tiel facil'e mi sid'as sol'a: ŝajn'as, ĉio'n mi far'is, kiel Di'o ordon'as; sed se mi distr'iĝ'as—mi de'nov'e pek'as. Tamen mi pen'os. Ja est'as tiel bon'e! Di'o, help'u mi'n!“ Li medit'is tiel, vol'is kuŝ'iĝ'i, sed est'is domaĝ'e si'n de'turn'i de la libr'o. Kaj li komenc'is leg'i sep'a'n ĉapitr'o'n. Li leg'is pri cent'estr'o, leg'is pri la fil'o de la vidv'in'o, leg'is pri la respond'o al disĉipl'o'j de Iohano kaj ĝis'leg'is ĝis tiu lok'o, kie la riĉ'a farise'o invit'is Sinjor'o'n al si, kaj li leg'is pri tio, kiel la vir'in'o-pek'ul'in'o ŝmir'is per ole'o li'a'j'n pied'o'j'n, lav'is ili'n per larm'o'j kaj kiel li prav'ig'is ŝi'n. Kaj li daŭr'ig'is leg'i: „Kaj, si'n turn'int'e al la vir'in'o, li dir'is al Simono: ĉu vi vid'as tiu'n ĉi vir'in'o'n. Mi ven'is vi'a'n dom'o'n, kaj vi ne don'is akv'o'n al mi por pied'o'j; sed ŝi sur'verŝ'is per larm'o'j mi'a'j'n pied'o'j'n kaj viŝ'is ili'n per har'o'j de si'a kap'o. Vi ne don'is al mi kis'ad'o'n, sed ŝi, de tiu temp'o, kiam mi ven'is, ne ĉes'as kis'i mi'a'j'n pied'o'j'n. Vi ne ŝmir'is per ole'o mi'a'n kap'o'n, ŝi ŝmir'is mi'a'j'n pied'o'j'n“. Li leg'is tio'n ĉi kaj medit'as: — „Ne don'is akv'o'n por la pied'o'j, ne don'is kis'ad'o'n, ne ŝmir'is la kap'o'n per ole'o“...
Kaj Avdeiĉ de'nov'e de'met'is la okul'vitr'o'j'n, las'is la libr'o'n kaj de'nov'e en'pens'iĝ'is.
— Farise'o, vid'ebl'e, est'is tia sam'a, kiel mi. Ŝajn'as, li memor'is nur pri si mem. Li zorg'is nur pri tio, ke li trink'u te'o'n, ke li est'u en varm'o, en bon'stat'o, sed li ne pens'is pri la gast'o. Li memor'is pri si mem, sed tut'e ne zorg'is pri la gast'o. Kaj kiu est'is la gast'o? Sinjor'o mem. He, se li ven'us al mi, mi, cert'e, ne far'us tiel.
Kaj Avdeiĉ si'n apog'is sur ambaŭ kubut'o'j kaj ne rimark'is, kiel li dorm'et'iĝ'is.
— Mart'in'o! subit'e io ek'spir'is super li'a orel'o.
Mart'in'o ek'mal'dorm'iĝ'is.
— Kiu est'as tie?
Li si'n turn'is, ek'rigard'is la pord'o'n,—neni'u est'as. Li de'nov'e dorm'et'iĝ'is. Jen subit'e li klar'e aŭd'as: — Mart'in'o, he, Mart'in'o! rigard'u morgaŭ sur la strat'o'n, mi ven'os.
Mart'in'o re'konsci'iĝ'is, si'n lev'is de seĝ'o, komenc'is frot'i la okul'o'j'n. Kaj li mem ne sci'as, ĉu li aŭd'is tiu'j'n ĉi vort'o'j'n en sonĝ'o aŭ mal'dorm'e. Li esting'is la lamp'o'n kaj kuŝ'iĝ'i' dorm'i.
Maten'e, ankoraŭ antaŭ tag'iĝ'o Avdeiĉ si'n lev'is, preĝ'is al Di'o, hejt'is forn'o'n, met'is en forn'o'n brasik'a'n sup'o'n, kaĉ'o'n, prepar'is samovar'o'n, sur'met'is antaŭ'tuk'o'n, sid'iĝ'is apud la fenestr'o por labor'i. Avdeiĉ sid'as, labor'as kaj mem ĉiam pens'as pri hieraŭ'a. Kaj li pens'as du'manier'e: jen li opini'as, ke ĝi ŝajn'is; jen li opini'as, ke li ver'e aŭd'is voĉ'o'n. Nu, li pens'as, ja ĝi okaz'ad'is.
Mart'in'o sid'as apud la fenestr'o kaj ne tiom labor'as, kiom rigard'as tra la fenestr'o; kaj kiam iu pas'as en ne'kon'at'a'j bot'o'j, li klin'iĝ'as, en'rigard'as tra la fenestr'o por ek'vid'i ne nur pied'o'j'n, sed ankaŭ vizaĝ'o'n. Kort'ist'o pas'is en nov'o'j felt'ŝu'o'j, akv'o'port'ist'o pas'is, post'e—mal'jun'a soldat'o en mal'nov'a'j felt'ŝu'o'j, kun ŝovel'il'o en man'o'j. Avdeiĉ ek'kon'is li'n laŭ felt'ŝu'o'j. Li'a nom'o est'is Stepinoviĉ, kaj li loĝ'is ĉe najbar'a komerc'ist'o pro favor'o. Li help'ad'is kort'ist'o'n. Stepinoviĉ komenc'is de'ŝovel'i neĝ'o'n kontraŭ la fenestr'o. Avdeiĉ ek'rigard'is li'n de'nov'e, komenc'is labor'i.
— Vid'ebl'e, mi far'iĝ'is tut'e mal'saĝ'a pro mal'jun'ec'o,— ek'mok'is Avdeiĉ si'n mem.—Stepanoviĉ de'ŝovel'as neĝ'o'n, kaj mi opini'as—Krist'o ir'as al mi. Mi tut'e mal'saĝ'iĝ'is, mal'jun'ul'aĉ'o.
Tamen Avdeiĉ baldaŭ de'nov'e komenc'is rigard'ad'i tra la fenestr'o. Kaj jen li vid'as: Stepanoviĉ apog'is la ŝovel'il'o'n al mur'o kaj mem ĉu li varm'iĝ'as, ĉu li ripoz'as.
„Li est'as hom'o mal'jun'a, mal'san'em'a; vid'ebl'e, li eĉ ne hav'as fort'o'j'n por ŝovel'i neĝ'o'n,—pens'is Avdeiĉ. — Trink'ig'u mi li'n per te'o, ja ankaŭ la samovar'o ek'bol'iĝ'is“.
Avdeiĉ si'n lev'is, met'is la samovar'o'n sur la tabl'o'n, ek'infuz'is te'o'n kaj frap'is per fingr'o je vitr'o. Stepinoviĉ si'n turn'is kaj al'ir'is al la fenestr'o. Avdeiĉ log'is li'n kaj ek'ir'is mal'ferm'i la pord'o'n.
— En'ir'u, varm'iĝ'u,— li dir'is. Ja vi mal'varm'iĝ'is?
— Krist'o sav'u vi'n; ver'e ost'o'j dolor'as,—dir'is Stepanoviĉ.
Stepanoviĉ en'ir'is, for'sku'is de si neĝ'o'n, komenc'is viŝ'i pied'o'j'n, por ke ne rest'ig'i mal'pur'a'j'n post'sign'o'j'n sur plank'o, kaj mem li ŝancel'iĝ'as.
— Ne pen'u viŝ'i. Mi viŝ'os plank'o'n; ir'u, sid'iĝ'u, —dir'is Avdeiĉ. Jen, trink'u te'o'n.
Kaj Avdeiĉ verŝ'is te'o'n en du glas'o'j'n, al'ŝov'is unu glas'o'n al la gast'o kaj mem el'verŝ'is te'o'n el si'a glas'o en sub'tas'o'n kaj komenc'is blov'i.
Stepanoviĉ el'trink'is si'a'n glas'o'n, renvers'is ĝi'n, met'is sur ĝi'n rest'aĵ'o'n de suker'o *) kaj komenc'is dank'i. Kaj vid'ebl'e, ke li dezir'as ankoraŭ.
*) Rus'a kutim'o por montr'i, ke oni plu ne dezir'as trink'i. N. K.
— "Trink'u ankoraŭ—dir'is Avdeiĉ kaj verŝ'is ankoraŭ po unu glas'o al si kaj al la gast'o.
Avdeiĉ trink'as si'a'n te'o'n kaj mem de temp'o al temp'o rigard'as strat'o'n.
— Ĉu vi atend'as iu'n? demand'is la gast'o.
— Ĉu mi atend'as? eĉ mi hont'as dir'i, kiu'n mi atend'as. Ĉu mi atend'as, ĉu ne, sed unu vort'o fal'is al mi en la kor'o'n. Ĉu ĝi est'is fantom'o, ĉu tiel, mi mem ne sci'as. Jen kio, mi'a frat'ul'o; mi leg'is hieraŭ Evangeli'o'n pri Krist'o, kiel li sufer'is, kiel li ir'ad'is sur ter'o. Ĉu vi aŭd'is pri tio?
— Jes, mi aŭd'is,—respond'is Stepanoviĉ,—sed mi est'as hom'o mal'kler'a, ne sci'as leg'i.
— Nu jen, mi leg'is pri tio sam'a, kiel li ir'ad'is sur ter'o; jen mi leg'as, kiel li ven'is al la farise'o, sed tiu ne far'is al li renkont'o'n. Nu jen, mi leg'is, frat'ul'o, pri tio sam'a, kaj pens'is: kiel mi akcept'us Krist'o'n kun honor'o. Se okaz'us, ekzempl'e, al mi,—mi pens'as, — mi akcept'us li'n tiel bon'eg'e. Kaj li eĉ ne far'is akcept'o'n. Jen mi pens'is tiel kaj ek'dorm'et'iĝ'is. Nu, mi ek'dorm'et'iĝ'is, mi'a frat'ul'o, kaj aŭd'as—iu vok'as mi'n laŭ'nom'e; mi mi'n lev'is: voĉ'o, kvazaŭ iu murmur'et'as: atend'u,—li dir'as:— mi ven'os morgaŭ! Jes, du'foj'e! Nu jen, ĉu vi kred'as, ĝi fal'is en kap'o'n,—mi insult'as mi'n mem, tamen mi atend'as li'n, Krist'o'n.
Stepanoviĉ balanc'is kap'o'n kaj dir'is neni'o'n; li el'trink'is te'o'n, met'is glas'o'n per flank'o, sed Avdeiĉ de'nov'e star'ig'is glas'o'n kaj verŝ'is ankoraŭ.
— Trink'u por san'o. Ja mi ankaŭ pens'as,—kiam li ir'ad'is sur ter'o, li mal'ŝat'is neniu'n, amik'is plej'e kun simpl'a popol'o. Li vizit'is ĉiam simpl'a'j'n hom'o'j'n kaj elekt'is disĉipl'o'j'n plej'e el tia'j sam'a'j, kiel ni, pek'ul'o'j, el labor'ist'o'j: kiu alt'ig'as si'n, li dir'as, tiu est'os mal'alt'ig'it'a, sed kiu mal'alt'ig'as si'n, tiu est'os alt'ig'it'a. Vi,nom'as mi'n, li dir'as, Sinjor'o, kaj mi lav'os vi'a'j'n pied'o'j'n. Kiu vol'as, li dir'as, est'i unu'a, est'u serv'ant'o por ĉiu'j. Car, li dir'as, feliĉ'eg'a'j est'as mizer'ul'o'j, humil'ul'o'j, kviet'ul'o'j, kompat'em'ul'o'j.
Stepanoviĉ forges'is si'a'n te'o'n; li est'is hom'o mal'jun'a, larm'em'a. Li sid'as, aŭskult'as kaj larm'o'j flu'as sur la vizaĝ'o.
— Nu, trink'u ankoraŭ,—dir'is Avdeiĉ.
Sed Stepanoviĉ far'is kruc'a'n sign'o'n, dank'is, de'ŝov'is la glas'o'n kaj si'n lev'is.
— Mi dank'as vi'n,—li dir'as,—Mart'in'o Avdeiĉ, vi gast'ig'is mi'n, vi sat'ig'is anim'o'n kaj korp'o'n.
— Mi pet'as, vizit'u ali'a'n foj'o'n, mi ĝoj'os je gast'o,— dir'is Avdeiĉ.
Stepanoviĉ for'ir'is, kaj Mart'in'o el'verŝ'is rest'int'a'n te'o'n, el'trink'is, ord'ig'is tabl'o'n kaj de'nov'e sid'iĝ'is apud la fenestr'o por labor'i. Li labor'as kaj mem ĉiam rigard'ad'as tra la fenestr'o—atend'as Krist'o'n kaj ĉiam pens'as pri li kaj pri li'a'j afer'o'j. Kaj en li'a kap'o ĉiam est'as divers'a'j Krist'a'j parol'aĵ'o'j.
Du soldat'o'j preter'pas'is, unu en regn'a'j bot'o'j, ali'a en si'a'j; post'e pas'is mastr'o de najbar'a dom'o, en pur'ig'it'a'j galoŝ'o'j; post'e—pan'ist'o kun korb'o. Ĉiu'j pas'is preter'e; kaj jen ir'as apud la fenestr'o vir'in'o en lan'a'j ŝtrump'o'j kaj en vilaĝ'a'j ŝu'o'j. Ŝi pas'is preter la fenestr'o kaj halt'is apud inter'fenestr'aĵ'o. Avdeiĉ klin'iĝ'is, ek'rigard'is ŝi'n, vid'as—fremd'a vir'in'o, mal'bon'e vest'it'a kaj kun infan'o, star'iĝ'is apud mur'o dors'e al vent'o kaj en'volv'as infan'o'n; sed est'as neni'o, en kio en'volv'i. Vest'aĵ'o de la vir'in'o est'as somer'a kaj mal'bon'a. Kaj Avdeiĉ aŭd'as: la infan'o kri'as, kaj ŝi admon'as ĝi'n kaj neniel pov'as trankvil'ig'i. Avdeiĉ si'n lev'is, el'ir'is tra pord'o ŝtup'ar'o'n kaj vok'is: — Saĝ'ul'in'o! he, saĝ'ul'in'o!
La vir'in'o aŭd'is kaj si'n turn'is.
— Por kio vi star'as tie kun infan'et'o, en mal'varm'o? En'ir'u ĉambr'o'n, en varm'o vi ord'ig'os ĝi'n pli'bon'e. Jen ĉi tie'n.
La vir'in'o mir'is. Ŝi vid'as, mal'jun'a mal'jun'ul'o, kun antaŭ'tuk'o, kun okul'vitr'o'j sur la naz'o, vok'as ŝi'n al si. Ŝi ek'ir'is post li.
Ŝi mal'supr'e'n'iĝ'is laŭ ŝtup'ar'o; ili en'ir'is ĉambr'o'n; la mal'jun'ul'o al'konduk'is la vir'in'o'n al lit'o.
— Tie'n ĉi, —li dir'as, — sid'iĝ'u, saĝ'ul'in'o, pli proksim'e al la forn'o,—vi varm'iĝ'os kaj mam'nutr'os infan'o'n.
— Lakt'o mal'est'as en la mam'o'j, mi mem ne manĝ'is de la maten'o,—dir'is la vir'in'o, tamen ŝi al'met'is infan'o'n al la mam'o.
Avdeiĉ balanc'is kap'o'n, ek'ir'is al la tabl'o, el'met'is pan'o'n, sup'uj'o'n, for'met'is forn'a'n ŝirm'il'o'n, verŝ'is en sup'uj'o'n brasik'a'n sup'o'n, el'met'is pot'o'n kun kaĉ'o, sed ĝi ne est'is ankoraŭ pret'a; li verŝ'is sol'e sup'o'n kaj met'is sur la tabl'o'n. Li el'met'is pan'o'n, viŝ'tuk'o'n kaj met'is ankaŭ sur la tabl'o'n.
— Sid'iĝ'u,—]li dir'as,—manĝ'u, saĝ'ul'in'o, kaj mi mem zorg'os pri la infan'o; ja mi hav'is mem infan'o'j'n, mi sci'as vart'i ili'n.
La vir'in'o far'is kruc'a'n sign'o'n, sid'iĝ'is apud la tabl'o kaj komenc'is manĝ'i, kaj Avdeiĉ al'sid'iĝ'is al la infan'o sur la lit'o'n. Avdeiĉ ŝmac'is, ŝmac'is al ĝi per la lip'o'j, sed mal'bon'e ŝmac'iĝ'as, dent'o'j mal'est'as. La infan'et'o ĉiam kri'as. Kaj el'pens'is Avdeiĉ tim'ig'i li'n per fingr'o: li ek'sving'as, ek'sving'as fingr'o'n rekt'e al ĝi'a buŝ'o kaj post'e for'ig'as fingr'o'n. Li ne don'as ĝi'n en buŝ'o'n, ĉar la fingr'o est'as nigr'a, mal'pur'ig'it'a en peĉ'o. La infan'et'o komenc'is rigard'i la fingr'o'n, trankvil'iĝ'is kaj post'e eĉ komenc'is rid'i. Avdeiĉ ankaŭ ĝoj'iĝ'is. Kaj la vir'in'o manĝ'as kaj mem rakont'as, kiu ŝi est'as kaj kie'n ŝi ir'is.
— Mi est'as,—ŝi dir'as soldat'edz'in'o; antaŭ ok monat'o'j oni for'send'is edz'o'n mal'proksim'e'n, kaj neni'a'j sci'ig'o'j est'as pri li. Mi serv'is kuir'ist'in'o, nask'is. Oni for'pel'is mi'n pro la infan'o. Kaj jen tri'a'n monat'o'n mi est'as sen labor'o. Mi ĉio'n el'spez'is. Mi vol'is serv'i nutr'ist'in'o, oni ne pren'as: mi est'as mal'gras'a, oni dir'as. Jen mi vizit'is komerc'ist'edz'in'o'n, tie ni'a sam'vilaĝ'an'in'o viv'as; la komerc'ist'edz'in'o promes'is pren'i mi'n. Mi opini'is, ke ŝi tuj pren'os mi'n. Sed ŝi ordon'is ven'i est'ont'a'n semajn'o'n, tamen ŝi loĝ'as mal'proksim'e. Mi tut'e lac'eg'iĝ'is kaj lac'ig'is ĝi'n, kar'ul'o'n. Bon'e est'as, ke loĝ'ej'a mastr'in'o kompat'as ni'n, permes'as loĝ'i pro Krist'o. Ali'e mi ne sci'us, kiel viv'i.
Avdeiĉ ek'spir'is kaj dir'as: — Ĉu vi hav'as varm'a'n vest'aĵ'o'n aŭ ne?
— Nu, kia varm'a vest'aĵ'o, kar'ul'o! Hieraŭ mi pro'don'is last'a'n tuk'o'n por du'dek kopek'o'j.
La vir'in'o al'ir'is al la lit'o kaj pren'is la infan'o'n, kaj Avdeiĉ si'n lev'is, ek'ir'is al mur'o, serĉ'is kaj al'port'is mal'nov'a'n supr'a'n vest'o'n.
— Jen,—li dir'as—kvankam ĝi est'as mal'bon'a aĵ'o, tamen ĝi taŭg'os por en'volv'i infan'o'n.
La vir'in'o rigard'is la vest'o'n, rigard'is la mal'jun'ul'o'n, pren'is la vest'o'n kaj ek'plor'is. Avdeiĉ si'n de'turn'is, sub'iĝ'is sub la lit'o'n, el'met'is kest'et'o'n, serĉ'is en ĝi kaj de'nov'e sid'iĝ'is kontraŭ la vir'in'o.
Kaj dir'is la vir'in'o: — Krist'o sav'u vi'n, av'et'o; vid'ebl'e, li send'is mi'n apud vi'a'n fenestr'o'n. Mi frost'ig'us infan'et'o'n. Mi el'ir'is, est'is varm'e, sed nur jen kiel far'iĝ'is mal'varm'e. Ja Li ig'is vi'n rigard'i tra la fenestr'o kaj kompat'i mi'n, mal'feliĉ'a'n.
Avdeiĉ ek'rid'et'is kaj dir'as.
— Ver'e Li ig'is. Tra la fenestr'o mi rigard'as, saĝ'ul'in'o, ne van'e.
Kaj Mart'in'o rakont'is ankaŭ al la soldat'edz'in'o si'a'n sonĝ'o'n kaj kiel li aŭd'is voĉ'o'n, ke Sinjor'o promes'is hodiaŭ'a'n tag'o'n ven'i al li.
— Ĉio pov'as est'i,—dir'is la vir'in'o, si'n lev'is, sur'ĵet'is sur la ŝultr'o'j'n la mal'nov'a'n super'vest'o'n, en'volv'is en ĝi'n la infan'o'n kaj komenc'is adiaŭ'i, komenc'is de'nov'e dank'i Avdèic' on— Pren'u pro Krist'o,—dir'is Avdeiĉ kaj don'is al ŝi du'dek kopek'o'j'n,—por el'aĉet'i la tuk'o'n.
La vir'in'o far'is kruc'a'n sign'o'n, Avdeiĉ ankaŭ far'is kruc'a'n sign'o'n kaj akompan'is la vir'in'o'n.
La vir'in'o for'ir'is; Avdeiĉ manĝ'is sup'o'n, ord'ig'is la tabl'o'n kaj de'nov'e sid'iĝ'is por labor'i. Li mem labor'as kaj ankaŭ memor'as pri la fenestr'o: se mal'lum'iĝ'as en la fenestr'o, li tuj ek'rigard'as, kiu pas'is. Pas'is kon'at'ul'o'j, pas'is fremd'ul'o'j, sed neni'u est'is atent'ig'a.
Kaj jen Avdeiĉ vid'as: kontraŭ la fenestr'o mem halt'is mal'jun'ul'in'o, komerc'ist'in'o. Ŝi port'as korb'o'n kun pom'o'j. Mal'mult'o da pom'o'j jam rest'is: vid'ebl'e, ŝi vend'is ĉiu'j'n; kaj trans ŝultr'o ŝi ten'as sak'o'n kun lign'a'j split'o'j. Ŝi kolekt'is, ver'ŝajn'e, ie sur konstru'ej'o, ir'as hejm'e'n. Kaj vid'ebl'e, la sak'o lac'ig'is ŝi'a'n ŝultr'o'n, ŝi ek'vol'is trans'met'i ĝi'n sur ali'a'n ŝultr'o'n; ŝi mal'supr'e'n'ig'is la sak'o'n, met'is la korb'o'n kun pom'o'j sur strat'a'n kolon'et'o'n kaj komenc'is en'sku'i split'o'j'n en sak'o. Kaj dum ŝi en'sku'is sak'o'n, de ie aper'is knab'o, el'kapt'is pom'o'n el korb'o kaj vol'is for'kur'i, sed la mal'jun'ul'in'o rimark'is, si'n re'turn'is kaj ek'kapt'is la bub'o'n je manik'o. La bub'o ek'bat'iĝ'is, vol'is for'ŝir'iĝ'i, sed la mal'jun'ul'in'o ek'kapt'is li'n per ambaŭ man'o'j, for'bat'is de li ĉap'o'n kaj ek'kapt'is je har'o'j. La bub'o kri'as, la mal'jun'ul'in'o insult'as. Avdeiĉ ĵet'is si'a'n labor'o'n plank'e'n, el'kur'is tra la pord'o, eĉ fal'et'is sur la ŝtup'ar'o kaj fal'ig'is la okul'vitr'o'j'n. Avdeiĉ el'kur'is sur la strat'o'n; la mal'jun'ul'in'o sku'as la bub'o'n je har'o'j kaj insult'as, vol'as konduk'i li'n al polic'an'o; la bub'o pen'as liber'iĝ'i kaj si'n prav'ig'as.
— Mi,—li dir'as,—ne pren'is; pro kio vi bat'as; for'las'u.
Avdeiĉ komenc'is dis'ig'i ili'n, pren'is la bub'o'n je man'o kaj dir'as: — For'las'u li'n, av'in'et'o, pardon'u li'n pro Krist'o.
— Mi tiel pardon'os li'n, ke li memor'os tut'a'n jar'o'n. Mi for'konduk'os li'n, sen'taŭg'ul'o'n, polic'ej'o'n.
Avdeiĉ komenc'is admon'i la mal'jun'ul'in'o'n: — For'las'u,—li dir'as,—av'in'et'o; li ne far'os ĝi'n plu. For'las'u pro Krist'o.
La mal'jun'ul'in'o for'las'is li'n; la knab'o vol'is kur'i, sed Avdeiĉ ek'ten'is li'n.
— Pet'u,—li dir'as,—pardon'o'n ĉe la av'in'et'o. Kaj plu ne far'u; mi vid'is, kiel vi pren'is.
La knab'o ek'plor'is, komenc'is pet'i pardon'o'n.
— Nu jen tiel! Kaj nun pren'u pom'o'n, jen.
Kaj Avdeiĉ pren'is el la korb'o pom'o'n kaj don'is al la knab'o.
— Mi pag'os, av'in'et'o,—li dir'is al la mal'jun'ul'in'o.
— Vi tro'dorlot'os tia'manier'e ili'n, mal'nobl'ul'o'j'n,—dir'is la mal'jun'ul'in'o.—Neces'us tiel li'n rekompenc'i, ke li ne pov'u tut'a'n semajn'o'n sid'iĝ'i sur si'a'n post'aĵ'o'n.
— Tiel av'in'et'o, av'in'et'o—dir'is Avdeiĉ.—Laŭ ni est'as tiel, sed laŭ Di'o est'as ne tiel. Se neces'as verg'i li'n pro pom'o, kio'n neces'as far'i al ni pro ni'a'j pek'o'j?
La mal'jun'ul'in'o ek'silent'is.
Kaj Avdeiĉ rakont'is al la mal'jun'ul'in'o parabol'o'n pri tio, kiel mastr'o pardon'is al farm'ul'o tut'a'n li'a'n grand'a'n ŝuld'o'n, kaj la farm'ul'o ek'ir'is kaj komenc'is prem'eg'i si'a'n ŝuld'ant'o'n. La mal'jun'ul'in'o aŭskult'is, la knab'o ankaŭ aŭskult'is.
— Di'o ordon'is pardon'i,—dir'is Avdeiĉ,—ali'e al ni ankaŭ ne pardon'iĝ'os. Ĉiu'j'n pardon'i, kaj ne'kompren'ant'a'n—des'pli.
La mal'jun'ul'in'o balanc'is kap'o'n kaj ek'spir'is.
— Nu, cert'e, tiel,—dir'is la mal'jun'ul'in'o,—sed ili ja tro'dorlot'iĝ'is.
— Tiel'e, ni, mal'jun'ul'o'j, dev'as instru'i ili'n, dir'is Avdeiĉ.
— Tio'n mi ankaŭ parol'as,—dir'is la mal'jun'ul'in'o. — Mi mem hav'is sep infan'o'j'n,—sol'a fil'in'o rest'is.
Kaj la mal'jun'ul'in'o komenc'is rakont'i, kie kaj kiel ŝi viv'as ĉe la fil'in'o kaj kiom da nep'o'j ŝi hav'as.
— Jen,—ŝi dir'as,—kia jam est'as mi'a fort'o, kaj mi labor'as. Mi kompat'as infan'o'j'n nep'o'j'n; kaj bon'a'j est'as la ge'nep'o'j: neni'u renkont'as mi'n, kiel ili. Ksenjo de'ir'as de mi al neni'u. „Av'in'et'o, kar'a av'in'et'o, kar'ul'in'o“... Kaj la mal'jun'ul'in'o tut'e mal'sever'iĝ'is.—Ceter'e, infan'a ag'ad'o. Di'o kun li!.. dir'is la mal'jun'ul'in'o rilat'e al la knab'o.
Apenaŭ la mal'jun'ul'in'o vol'is lev'i la sak'o'n sur la ŝultr'o'j'n, al'salt'is la knab'o kaj dir'as: — Permes'u, mi port'os, av'in'et'o, mi'a voj'o est'as la sam'a.
La mal'jun'ul'in'o balanc'is la kap'o'n kaj sur'met'is la sak'o'n sur la knab'o'n.
Kaj ili ek'ir'is kun'e laŭ la strat'o. Kaj la mal'jun'ul'in'o forges'is demand'i ĉe Avdeiĉ mon'o'n por pom'o. Avdeiĉ star'is kaj ĉiam rigard'is ili'n kaj aŭskult'is, kiel ili ir'is kaj ĉiam inter'parol'is pri io.
Avdeiĉ re'ven'is hejm'e'n, trov'is la okul'vitr'o'j'n sur la ŝtup'ar'o,—ili ne romp'iĝ'is;—li pren'is si'a'n labor'o'n kaj sid'iĝ'is de'nov'e. Li labor'is iom kaj vid'as—lantern'ist'o ven'is lum'ig'i lantern'o'j'n. „Vid'ebl'e, neces'as lum'ig'i lamp'o'n“, li pens'is, lum'ig'is la lamp'o'n kaj de'nov'e komenc'is labor'o'n. Li tut'e fin'is unu bot'o'n, rigard'is: bon'e. Li kaŝ'is il'ar'o'n, pren'is la lamp'o'n, star'ig'is ĝi'n sur la tabl'o'n kaj el'met'is de bret'o Evangeli'o'n. Li vol'is mal'ferm'i la libr'o'n sur tiu sam'a lok'o, kie li not'is hieraŭ per de'tranĉ'aĵ'o de maroken'o, sed ĝi mal'ferm'iĝ'is sur ali'a lok'o. Kaj kiam Avdeiĉ mal'ferm'is Evangeli'o'n, li re'memor'is si'a'n hieraŭ'a'n sonĝ'o'n. Kaj ĵus kiam li re'memor'is, subit'e aŭd'iĝ'is al li, kvazaŭ iu mov'et'as, paŝ'et'as per pied'o'j post li. Avdeiĉ ek'rigard'is re'e'n kaj vid'as: star'as kvazaŭ hom'o'j, en mal'lum'a angul'o,—star'as hom'o'j, sed li ne pov'as kompren'i, kiu'j ili est'as. Kaj voĉ'o murmur'et'as al li en orel'o'n: — Mart'in'o! he, Mart'in'o! ĉu vi ne ek'kon'is Mi'n?
— Kiu'n?—el'parol'is Avdeiĉ.
— Mi'n,—dir'is la voĉ'o.—Ja ĝi est'as Mi.
Kaj el'paŝ'is el la mal'lum'a angul'o Stepanoviĉ, ek'rid'et'is kaj kiel nub'et'o dis'iĝ'is, mal'aper'is...
— Kaj ĝi est'as Mi,—dir'is la voĉ'o.
Kaj el'paŝ'is el la mal'lum'a angul'o la vir'in'o kun la infan'et'o, kaj la vir'in'o ek'rid'et'is, la infan'et'o ek'rid'is, kaj ili ankaŭ mal'aper'is.
— Kaj ĝi est'as Mi,—dir'is la voĉ'o.
El'paŝ'is la mal'jun'ul'in'o kaj la knab'o kun pom'o, kaj ambaŭ ili ek'rid'et'is kaj ankaŭ mal'aper'is.
Kaj ĝoj'e far'iĝ'is en la anim'o de Avdeiĉ; li far'is kruc'a'n sign'o'n, sur'met'is la okul'vitr'o'j'n kaj komenc'is leg'i Evangeli'o'n—tie, kie ĝi mal'ferm'iĝ'is. Kaj supr'e de la paĝ'o li leg'is: „Mi ek'mal'sat'is, vi don'is al Mi manĝ'i, Mi ek'soif'is, kaj vi trink'ig'is Mi'n; Mi est'is voj'ir'ant'o, kaj vi akcept'is Mi'n“...
Kaj mal'supr'e de la paĝ'o li leg'is ankoraŭ: „Ĉar vi far'is tio'n por unu el Mi'a'j mal'pli'aĝ'a'j frat'o'j, vi far'is por Mi“ (Evang. de Mateo, ĉap. 25).
Kaj Avdeiĉ kompren'is, ke la sonĝ'o ne tromp'is li'n, ke ver'e tiu'n ĉi tag'o'n li'a Sav'int'o ven'is al li kaj ver'e li akcept'is li'n.
E Sezon'o'j, 2012.
Skan'is kaj pri'labor'is Aleksander KorĵenkovĈi tiu sen'pag'a el'don'aĵ'o est'as nur por privat'a leg'ad'o, ne por plu'distribu'o.
Oni ne rajt'as sen permes'o de la editor'o (Aleksander Korĵenkov) publik'ig'i ĉi tiu'n libr'o'n plen'e aŭ fragment'e en iu ajn paper'a kaj elektron'ik'a form'o.
El'ŝut'it'a en la ret'ej'o de Sezon'o'j: http://esperant'o.org/Ond'o/Libr'o'j/Libr'o'j.